Türkiye’de Kümes Hayvancılığı: Bölgelere Göre Dağılım, Üretim Şekilleri ve Tercih Edilen Türler
Türkiye’de kümes hayvancılığı, iklim, pazar talebi ve üretim altyapısına bağlı olarak farklı bölgelerde değişik yoğunluklarda yapılmaktadır. Ancak en fazla üretim yapılan bölge Marmara Bölgesi olup, özellikle Balıkesir, Manisa, Sakarya ve Bursa gibi şehirler öne çıkmaktadır. Bunun başlıca sebepleri, büyük pazarlara yakınlık, gelişmiş lojistik ağı ve uygun iklim koşullarıdır.
Bölgelere Göre Kümes Hayvancılığı
1. Marmara Bölgesi
- Öne Çıkan İller: Balıkesir, Bursa, Sakarya, Manisa
- Üretim Şekli: Modern, entegre tesislerde yapılan endüstriyel üretim yaygındır. Büyük ölçekli çiftlikler, kesimhaneler ve yem fabrikaları bulunur.
- Neden Yapılıyor? Bölge büyük tüketim merkezlerine (İstanbul gibi) yakın olduğu için hem yumurta hem de et tavuğu üretimi ticari olarak çok gelişmiştir.
- Üretilen Cinsler:
- Et Tavuğu İçin: Broiler (hızlı büyüyen hibrit ırklar)
- Yumurta İçin: Lohman Brown, Atak-S
2. İç Anadolu Bölgesi
- Öne Çıkan İller: Afyonkarahisar, Konya, Eskişehir
- Üretim Şekli: Yarı entegre ve modern sistemler bulunur. Kümes hayvancılığı çoğunlukla büyük çaplı işletmelerde yapılır.
- Neden Yapılıyor? Afyonkarahisar özellikle etlik piliç üretiminde Türkiye’nin en büyük merkezlerinden biridir.
- Üretilen Cinsler:
- Et İçin: Ross 308, Cobb 500
- Yumurta İçin: Nick Chick, Lohman Brown
3. Ege Bölgesi
- Öne Çıkan İller: İzmir, Denizli, Aydın
- Üretim Şekli: Serbest gezen tavukçuluk ve organik yumurta üretimi yaygındır. Ayrıca büyük ölçekli tavuk çiftlikleri de vardır.
- Neden Yapılıyor? Organik tarıma ve doğal üretime ilginin yüksek olması, bölgeyi yumurta üretimi açısından önemli hale getirmiştir.
- Üretilen Cinsler:
- Yumurta İçin: Rhode Island Red, Lohman White
- Et İçin: Brahma, Sussex
4. Karadeniz Bölgesi
- Öne Çıkan İller: Samsun, Ordu, Trabzon
- Üretim Şekli: Daha çok yerel halkın küçük ölçekli üretimi şeklinde yapılır. Ticari amaçlı üretim sınırlıdır.
- Neden Yapılıyor? Kırsal kesimde halkın kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla küçük çaplı kümes hayvancılığı yaygındır.
- Üretilen Cinsler: Karadeniz bölgesinde yerel ırklar daha yaygındır. Orijinal yerli köy tavukları, Ligorin gibi cinsler bulunur.
5. Akdeniz Bölgesi
- Öne Çıkan İller: Adana, Mersin, Antalya
- Üretim Şekli: Endüstriyel üretim oldukça gelişmiştir. Sıcak iklim nedeniyle özel soğutma sistemleri gereklidir.
- Neden Yapılıyor? Büyük şehirler ve turizm sektörü nedeniyle et ve yumurta talebi yüksektir.
- Üretilen Cinsler:
- Et İçin: Broiler tavukları (Ross 308)
- Yumurta İçin: Lohman Brown
6. Güneydoğu Anadolu Bölgesi
- Öne Çıkan İller: Gaziantep, Şanlıurfa, Diyarbakır
- Üretim Şekli: Kırsal alanlarda küçük ölçekli üretim yaygındır, ancak son yıllarda ticari tesisler de artış göstermektedir.
- Neden Yapılıyor? Bölgedeki nüfus artışı ve büyük şehirlere yakınlık, üretimi artırmıştır.
- Üretilen Cinsler: Yumurta tavuğu üretimi öne çıkar, ancak broiler üretimi de gelişmektedir.
7. Doğu Anadolu Bölgesi
- Öne Çıkan İller: Erzurum, Van, Elazığ
- Üretim Şekli: Daha çok köy tipi küçük işletmelerde yapılır.
- Neden Yapılıyor? Kendi tüketimini karşılamak isteyen çiftçiler tarafından tercih edilmektedir.
- Üretilen Cinsler: Atak-S, Rhode Island Red
Kümes Hayvancılığının Yapılma Sebepleri
- Yüksek Verim: Tavuklar hızlı büyür ve kısa sürede et ve yumurta üretimi sağlar.
- Düşük Maliyet: Büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığa göre daha az maliyetlidir.
- Sürekli Talep: Et ve yumurta, temel gıda maddeleri arasında olduğu için her zaman talep görür.
- Küçük Alan Yeterliliği: Büyükbaş hayvancılığa göre daha az alan gerektirir.
Türkiye’de Üretilen Başlıca Kümes Hayvanları
- Etlik Tavuk: Ross 308, Cobb 500
- Yumurta Tavuğu: Lohman Brown, Atak-S, Ligorin
- Hindi: Beyaz Broad Breasted
- Kaz ve Ördek: Erzurum, Kars ve Ardahan’da kaz üretimi yaygındır.
Türkiye’deki Kümes Hayvancılığı:
Türkiye’de kümes hayvancılığı, bölgesel koşullara göre farklı şekillerde yapılmaktadır. En büyük üretim Marmara ve İç Anadolu Bölgesi’nde gerçekleşirken, Ege ve Akdeniz bölgelerinde organik ve serbest gezen tavukçuluk öne çıkmaktadır. Kümes hayvancılığı, hem ekonomik kazanç sağlaması hem de gıda sektörünün temel taşlarından biri olması nedeniyle giderek daha fazla önem kazanmaktadır.